Stageland

Denemarken

In het derde leerjaar zijn studenten aan de HAS Den Bosch van de opleiding Dier- en Veehouderij verplicht om één van de drie stages in het buitenland te doen. Mijn voorkeur ging uit naar in meewerkstage in Denemarken. Dit komt doordat het Deense systeem enigszins vergelijkbaar is met het Nederlandse. In de loop der jaren zijn er veel Nederlandse melkveehouders geëmigreerd naar Denemarken. De stage duurt zes weken en ter voorbereiding hierop wordt in dit hoofdstuk meer verteld over de demografie, de topografie, het onderwijssysteem, het klimaat, de geschiedenis en politiek, de economie en het dagelijkse leven in Denemarken.

Topografie

Denemarken is een land in Scandinavië, in het noorden van Europa. Het is net als Nederland een koninkrijk. De hoofdstad is Kopenhagen. Ten zuiden van de enige landgrens die er is ligt Duitsland. Daarnaast grenst het aan de Oostzee en de Noordzee.

Denemarken heeft een totale oppervlakte van 43 094 vierkante kilometer, dit is iets groter dan Nederland. Van de 5 500 510 inwoners leeft het merendeel in de stedelijke gebieden..

Op 1 januari 2007 zijn dertien Deense provincies vervangen door 5 regio’s: Hoofdstad ( Hovedstader ), Midden-Jutland ( Midtjylland ), Noord-Jutland ( Nordjylland ), Seeland ( Sjaelland ) en Zuid-Denemarken  ( Syddanmark ). ( zie bovenstaande figuur )

In Denemarken waren er in 2005 nog ruim 46 000 agrarische bedrijven. In totaal is tweeënhalf miljoen hectare in gebruik voor de landbouw. De gemiddelde bedrijfsomvang is 55,2 hectare. De totale melkveepopulatie bedraagt ongeveer 560 000 koeien met een gemiddelde bedrijfsomvang van 86 melkkoeien.  De meeste koeien lopen rond in Jutland, een stuk vasteland dat vastzit aan Duitsland. In Jutland bevindt de veehouderij zich vooral rond het noorden rond Aalborg, in het zuiden rond Ribe en in het oosten nabij Ringkobing. Op de eilanden Funen en Sealand zijn er minder dan 1000 bedrijven met melkvee. 

  ( Bron: Melkveebedrijf, 2007 )

De Luchthaven van Kopenhagen is het belangrijkste vliegveld. Verder zijn er luchthavens in Esbjerg, Aarhus,Aalborg en Billund. In Denemarken ligt in totaal ongeveer 2.100 kilometer aan spoorwegen. De Danske Statsbaner is de grootste vervoerder op het gebied van reizigersvervoer. In Kopenhagen is er de Metro van Kopenhagen. Denemarken heeft een uitgebreid wegennet. Het autosnelwegennet heeft een gezamenlijke lengte van ruim 1000 km. Alle grote eilanden zijn door tunnels en bruggen met elkaar verbonden. De Sontbrug verbindt Denemarken met Zweden, de Grote Beltbrug verbindt Funen en Seeland en de Kleine Beltbrug verbindt Jutland met Funen. De Fehmarnbeltbrug is een geplande brug tussen Duitsland en Denemarken. De wegen zijn tolvrij, met uitzondering van een aantal grote bruggen. ( Bron: Wikipedia, 2012 )

Demografie

De demografie van Denemarken bevat de etnische afkomst, de leeftijd, de opleiding, de taal en de relegie. Het inwoneraantal  ligt boven de 5,5 miljoen. Naast de Deense meerderheid in Denemarken, zijn er Groenlandse, Faeröerse en Duitse minderheden. Het grootste gedeelte van de mensen woont in de steden, deze zijn dan ook uiterst dichtbevolkt. Zie hier de vijf dichtbevolkte steden.

Plaats	Inwoners
Kopenhagen	1 181 239
Aarhus	242 914
Odense	166 305
Aalborg	102 312
Esbjerg	71 459

                                (Bron: Wikipedia, 2010 )

De bevolking bestaat uit 5 529 888 inwoners. 18 % van de mensen is tussen 0 en 14 jaar, 65% van de bevolking is tussen de 15 en 64 jaar en 17 % is ouder dan 65 jaar. De gemiddelde leeftijd is 39 jaar en 10 maanden, slechts 3% van de bevolking is allochtoon. Hiermee heeft Denemarken enigszins te maken met een vergrijzing, maar het is wel een zeer welvarend land.

De bevolkingsgroei is 0,251%. De gemiddelde levensverwachting van mannen en vrouwen is 78,63 jaar. Het aantal geboren kinderen per vrouw bedraagt 1,74. ( Bron: Indexmundi, 2011)

Denemarken heeft een uitstekend systeem van openbaar onderwijs, dat grotendeels in de 19e eeuw werd ontwikkeld. Er zijn universiteiten in Aarhus, Kopenhagen, Odense, Aalborg en Roskilde.

Het basisonderwijs bestaat uit een basisschool waar men 9 of 10 jaar les moet volgen om over te kunnen gaan naar een hoger onderwijs.

De taal in Denemarken is Deens, een Noord-Germaanse taal met een aantal duidelijk onderscheiden dialecten. Duits wordt door een minderheid in Zuid-Jutland (Noord-Sleeswijk) gesproken. De belangrijkste immigrantentalen zijn het Turks, Urdu, Arabisch, Servo-Kroatisch, Faeröers, Zweeds en Noors. Deens, Zweeds en Noors lijken enigszins op elkaar en veel geschreven woorden zijn ook voor ons wel herkenbaar. De klanken zijn echter heel anders, ook tussen de Scandinavische talen onderling.

De letters æ, ø, en å komen helemaal achter in het alfabet, na de z. Het moeilijke van het Deens is dat het anders uitgesproken dan geschreven wordt. Het uitgesproken Deens heeft klanken en uitspraak die nergens anders voorkomen.

Het aantal Denen dat lid is van de staatskerk neemt jaarlijks met zo'n 0,6% af. Per 1 januari 2010 behoorde 80,9% van de Denen toe tot de Folkekirke, de gevestigde Evangelisch-Lutherse kerk. Dit was 0,6% minder dan een jaar eerder en 1,2 % minder dan twee jaar eerder. In Kopenhagen was 65% van de bevolking lid van de Folkekirke. Er zijn kleine minderheden van andere protestanten en rooms-katholieken (zie ook: Katholieke Kerk in Denemarken). Vier procent van de bevolking is moslim.

Onderwijssysteem

De voertaal in het onderwijs is Deens, maar een toenemend aantal programma's, vooral in het

Internationaal onderwijs, wordt in het Engels gegeven. Het onderwijs is verplicht voor kinderen in de leeftijd van 6 tot 16 jaar.

De verantwoordelijkheid voor het hoger onderwijs ligt sinds 2001 bij het Ministeriet for Videnskab, Teknologiog Udvikling (ministerie van Wetenschap, Technologie en Innovatie), met uitzondering van professionele bachelorprogramma’s, AK programma’s en enkele programma's in de beeldende kunst en architectuur.

Het Deense hoger onderwijs kent een binair systeem, met universiteiten die onderwijs tot en met de

promotie verzorgen en hogescholen met hoger beroepsgerichte opleidingen van verschillende duur.

Klimaat en bodembruchtbaarheid

Net zoals in Nederland heerst in Denemarken een gematigd zeeklimaat, zodat de zomers over het algemeen koel zijn en de winters nooit extreem koud. Wat betreft temperatuur verschilt het weer in Denemarken weinig van dat bij ons. Vooral de temperatuur van de Noordzee heeft veel invloed. Doordat het land aan alle kanten door zee omgeven wordt, is er over het algemeen wel meer wind dan in Nederland, maar de klimaatverschillen zijn minder groot. Denemarken kent echter wel meer zonuren in de zomermaanden.

In februari is de gemiddelde temperatuur 3°C. Als de wind 's winters uit het oosten waait, kan het zeer koud worden, tot -30°C. 's Zomers kan de temperatuur door diezelfde oostenwind oplopen tot meer dan 35°C, maar de gemiddelde temperatuur in juli bedraagt 15°C. Gemiddeld valt er op het Deense land 600 mm neerslag per jaar. De wind waait meestal uit het westen. Door de vele depressies stormt het aan de westkust gemiddeld meer dan 50 keer per jaar.

Op het schiereiland Jutland is sprake van een matige bodemvruchtbaarheid hier zijn zandgronden en valt een relatief lage jaarlijkse neerslag hoeveelheid. Gewassen in dit gebied hebben een geringe biomassa en wanneer men verder oostwaarts gaat richting Funen en Falster hebben we de vruchtbaardere leemgronden en neemt de hoeveelheid neerslag toe. Seeland en Lolland  zijn de eilanden met zwaardere leemachtige kleigronden. Op deze eilanden hebben de gewassen gemiddeld een hogere biomassa.

Geschiedenis en politiek

Denemarken is een parlementaire constitutionele monarchie, net als Nederland; het staatshoofd is Margaretha II. Groenland behoort tot het Deense koninkrijk, evenals de Faeröer-eilanden. Denemarken is lid van de Europese Unie.

Denemarken werd in het tijdperk van de Vikingen in de 10e eeuw verenigd door koning Harald Blauwtand († 985), die de mensen tot het christendom bekeerde. Denemarken bestuurde kort Engeland in de 11e eeuw en werd in 1397 met Zweden en Noorwegen verenigd. De Unie met Zweden duurde tot 1523 en de unie met Noorwegen tot 1814. Het stadje Ribe werd al in 710 gesticht en is daarmee het oudste stadje van heel Scandinavië.

Van 1940 tot 1945 werd Denemarken bezet door nazi-Duitsland. IJsland, dat nog tot Denemarken behoorde, werd tijdens deze bezetting, om precies te zijn op 17 juni 1944, onafhankelijk.

Denemarken maakt sinds 1973 deel uit van de Europese Unie.

Economie

Lange tijd was Denemarken hoofdzakelijk een landbouwland, maar na 1945 breidde het land zijn industriële sector drastisch uit, zodat deze tegenwoordig meer dan 25% en de landbouw minder dan 5% aan het bruto binnenlands product bijdraagt. Andere traditionele industrieën van Denemarken zijn de visserij en scheepsbouw, maar deze zijn ook afgenomen. Toch heeft Denemarken zijn landelijk karakter grotendeels behouden. Financiële en andere diensten, de handel en de vervoerssector zijn ook belangrijk voor de economie van het land. De koopkracht per hoofd van de bevolking was in 2005 de op vijf na hoogste ter wereld.

De belangrijkste landbouwproducten van het land zijn wortelgewassen (bieten, koolraap en aardappels) en graangewassen (gerst, haver en tarwe). Er is veeteelt (varkens, rund- en pluimvee) en een grote visindustrie. Denemarken bezit een commerciële vloot van aanzienlijke grootte. De belangrijkste vervaardigde producten omvatten voedingsmiddelen (vooral vlees en zuivelproducten), chemische producten, machines, metaalproducten (die bijna volledig van ingevoerde grondstoffen worden gemaakt, aangezien Denemarken praktisch geen delfstoffen heeft), elektronische en vervoersapparatuur, bier, textiel en houten producten. Het toerisme is ook een belangrijke industrie.

De belangrijkste uitvoerproducten van Denemarken zijn landbouwproducten en industriële machines, teak en eiken meubilair, vlees, vis en metalen.

De belangrijkste importproducten zijn machines, metalen, motorvoertuigen en brandstoffen. Belangrijke handelspartners van het land zijn Duitsland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk en andere landen in de Europese Unie evenals de Verenigde Staten.

Denemarken had in de jaren tachtig van de 20e eeuw met ernstige economische problemen te kampen, en in de jaren negentig had het een hoog werkloosheidscijfer, grote uitgaven in de openbare sector en een grote buitenlandse schuld. Een strak fiscaal en monetair beleid leidden echter tot economisch herstel waardoor het nu een zeer welvaren land is.

Dagelijkse leven

In het dagelijks leven, heeft Denemarken een welverdiende reputatie om de benchmark te zijn voor de moderne beschavingen vanwege zijn progressieve beleid, inzet voor de vrijheid van meningsuiting, en een zeer liberaal sociaal systeem. Denemarken werd onlangs erkend om een de "gelukkigste" burgers van alle landen ter wereld te hebben.

Bronnen:
www.wikipedia.nl
www.melkveebedrijf.nl